De EmotieGids Corona – Rapporten #3 |
Klik hier voor Rapport #1 Hoe kom je uit angst?
Rapport #2 Hoe stop je met oordelen?
Rapport #4 Hoe vindt je innerlijke leiding?
Rapport #5 Hoe ontstaan emoties?
Angst? – Wat heeft dat met eenzaamheid te maken?
Eerst maar eens kijken welke emoties bij emotiegroep Angst horen. Dit is een greep uit deze categorie:
Onbestemd, op je hoede, alert, bedrukt, unheimisch, kwetsbaar, zenuwachtig, onrustig, gejaagd, gespannen, gestrest, ongerust, bezorgd, gealarmeerd, verontrust, angstig, bang, ziektevrees (!), onveilig, bedreigd, wanhopig, wantrouwend, achterdochtig, radeloos, verlamd…
Ho, stop! Kan het nog erger?!
Ja hoor, bijvoorbeeld paniek.
Je kunt in een split second wegzakken op de ladder van angst, van een onbestemd gevoel naar panisch.
Wat is nou het verband tussen deze emoties? En wat heeft eenzaamheid daarmee te maken?
Ladder van Angst
Deze emoties behoren allemaal tot dezelfde groep: Angst. Je zou ze kunnen verdelen in levels van kwaad tot erger, als ware het een ladder.(1 ‘Van kwaad tot erger’ klopt eigenlijk niet. Dat is een oordeel, alsof sommige emoties beter zouden zijn dan andere. Maar elke emotie heeft een boodschap, die functioneel is aan wie wij zijn. Dat maakt elke emotie zinvol en dienend. )
Bevind je je regelmatig op de onderste sporten van de ladder?
Herpak jezelf in een paar stappen als angst je te grazen heeft.
De angstcyclus
Want dat is wat angst doet: het grijpt je bij je kladden.
Angst neemt je over en dan heb je geen leiding meer over je emoties.
Dat voelt niet alleen naar, maar het nadeel is ook dat je brein op non-actief komt te staan. Het gevolg daarvan is dat hoe je op je omgeving reageert, dan wordt aangestuurd vanuit je reptielenbrein.
Dat merk je als je -hopelijk verbaal- in de supermarkt direct terugmept, bij een verkeerde blik of opmerking. Vaak op zo’n manier dat je achteraf denkt: Werkelijk?! Kon ik nou écht niets anders verzinnen dan dit?
Jouw sneer lokt weer een reactie bij de ander uit en voor je het weet sla je elkaar de hersens in om een pak toiletpapier.
Daar krijg je spijt van. En niet alleen omdat dat een beetje sneu is.
Meer nadelen
Er kleven meer nadelen aan sturing vanuit het reptielenbrein: Met social distancing als dé woorden van 2020, ligt ook eenzaamheid op de loer.
Denk je nu: Ja duh, logisch dat ik me alleen voelde, ik zat de hele dag alleen thuis! think again, en lees nog even mee.
Ook als je samenwoont met een partner en kids voel je je wel eens alleen. Ook in een vol café kan je je alleen voelen. En wat te denken van een festival? Wie heeft zich daar nooit afgevraagd: Wat doe ik hier?!
Angstig en eenzaam
Eenzaamheid zit ‘m niet in het aantal mensen om je heen. Het duikt op in allerlei situaties, ongeacht of je alleen bent of niet. Dat eenzame gevoel is gerelateerd aan angst, wat zorgt voor dat afgescheiden gevoel tussen jou en de vijandige buitenwereld.
Online verbinden we actiever met elkaar dan ooit, weliswaar via een beeldscherm. We spreken meer met elkaar dan ons soms lief is, maar aan het eind van de dag is de stilte soms oorverdovend en de eenzaamheid kan ons dan overvallen als een natte deken in de kou.
Cortex gaat uit
Hoe zit dat?
Angst zet een deel van je hersenen letterlijk uit. Dat deel van het brein dat we de cortex noemen gaat op non-actief, zodra je instinctief reageert op een bedreigende situatie.
Dat is handig als er een pandabeer (2 Mocht je tijd over hebben, check wikipedia over de panda. Er staan heerlijk rare feiten in. Wist je bijvoorbeeld dat de Chinese overheid pandaberen als verdienmodel beschouwt en ze verhuurt aan dierentuinen? ) tegenover je staat: Je valt aan, je vlucht of je bevriest, zonder ergens over na te denken.
Sociaal gedrag
Maar de cortex, die dan op non-actief staat, regelt ook onze gezichtsuitdrukkingen en stemgebruik.
Deze handigheidjes zijn essentieel bij sociaal contact. En de cortex is niet alleen noodzakelijk in het contact met onze medemens, maar ook bij de verzorging van onze kinderen.
Spoiler alert: de verbinding met anderen komt dus niet perse voort uit pure naastenliefde, maar wordt aangestuurd door je brein, ter overleving van de soort. Excuses als ik nu je mensbeeld aan diggelen help… maar ik dwaal af.
De cortex doet meer: die zorgt er ook voor dat we ons gezond en gelukkig voelen.
Er zit eigenlijk maar één “nadeel” aan. Namelijk dat de cortex uitsluitend werkt als we ons veilig voelen. Nadeel tussen aanhalingstekens, want zonder deze functie zouden we niet overleven.
Uit verbinding
Als we angstig zijn, gaat de cortex dus op non-actief. Als ons brein dan geen terugkoppeling van het lichaam krijgt dat de boel weer veilig is, dan heeft dat een zeer ontregelende en gevaarlijke werking op onze sociale verbindingen.
Met andere woorden: Als we niet tot rust en ontspanning komen na een spannende situatie dan slaan we elkaar om niks de hersens in en zijn we de sjaak: Sociale structuren vallen uit elkaar en we reageren vanuit primitieve impulsen. Dat wordt dus meppen bij de kassa.
Beetje jammer.
In angst, met de cortex op non-actief, kunnen we ons niet verbinden met de mensen om ons heen. Als gevolg daarvan voelen we ons ongezond en ongelukkig en kost het veel moeite om onze kids te verzorgen.
Bovendien kunnen we de emoties van mensen om ons heen niet goed interpreteren óf we leggen ze verkeerd uit.
Oh, en je schijnt er ook nog meer van te gaan drinken.
Lees daarom ook even het Stappenplan van Corona-rapport #1. En oefen met het toepassen van de stappen. Ter bescherming van jezelf, je kinderen en de mensen om je heen.
Ik herhaal hier de korte versie:
Stappenplan
Stappenplan
Wat kan je doen bij stress, bezorgdheid, angst, paniek en aanverwante emoties?
- Zoek veiligheid
Stap uit de situatie. We kunnen niet uit een situatie als Corona stappen, maar gelukkig gaan emoties altijd over het nu:
Je wordt misschien uitgefoeterd bij de kassa. Loop dan de winkel uit. Of als je naar het nieuws kijkt en het bekruipt je: sta op en loop weg van de televisie.
Trek je even terug. Adem een paar keer diep in, ontspan je kaken en laat je schouders zakken.
Het is van belang dat je direct handelt: Je zakt namelijk snel af op de ladder van Angst en dan is het moeilijker om je te herpakken. - Herstel de verbinding met jezelf
Dit doe je door je op je zintuigen te concentreren. Kies er eentje uit: luisteren, zien, voelen, ruiken, enz en focus je daarop. Wrijf jezelf bijvoorbeeld stevig over je bovenbenen en concentreer je op de sensaties die dat oproept. Ruik aan iets lekkers. Kijk naar een bloem.
Je kunt je ook concentreren op je ademhaling. Angst maakt dat je oppervlakkig ademhaalt. Adem diep in je buik in en zorg dat de uitademing even lang of langer is, dan je inademing.
Daarmee herstelt de CO2-balans in je bloed en krijgt je lichaam het signaal veilig.
Hatsjiekidee: de cortex slaat aan en je kunt weer nadenken.
EmotieCoach
Heb je geoefend met het stappenplan maar gaat het niet naar je zin, of kun je wel een handje gebruiken? Zoek dan hulp.
Bel een vriend. Mail de EmotieGids. Dit is wat je kunt verwachten van een sessie: Hoe verloopt een Emotiecoachsessie? Je krijgt gericht advies over hoe je je emoties af kunt laten vloeien. Daarbij krijg je uitleg waarom de emotie zich voordoet, precies op dat moment en in die context.
Het helpt om je emotionele laag te leren gebruiken waarvoor ie bedoeld is. Dit werkt als een navigatiesysteem voor het leven: Je omarmt je emoties als welkome boodschappen van binnenuit en leeft vanuit innerlijke leiding. Je wordt niet meer overgenomen door je emoties. Meesterlijk systeem!
Freeze-modus
Maar we hadden het over angst en eenzaamheid.
Nu denk je misschien: mens, laat mij met rust, ik ben nooit bang, dit gaat niet over mij. Luister en huiver 
Niet om je bang te maken, maar misschien gaat dit ook over jou.
Onze maatschappij bestaat voor het grootste gedeelte uit mensen die op de automatische piloot leven. Noem het dissociatie. Deze groep leeft in de stand ‘bevriezen’ van het trio vechten, vluchten, bevriezen, ook wel het beschermingsmechanisme genoemd.
Het sympathische deel van ons zenuwstelsel staat dan continu op scherp. Dieren in de bevriezings-modus doen alsof ze dood zijn, mensen functioneren dan alleen nog op de automatische piloot. Je bent er niet meer bij en voelt de verbinding niet, alsof je in een wolk zit.
Vaak is dat dezelfde groep mensen die zegt nergens last van te hebben: Nee joh, niks aan de hand, ik voel me prima. Vaak zijn dit de helden in noodsituaties. De schrik komt pas achteraf, soms jaren na dato.
Veilig
De stress-respons waardoor de cortex uitschakelt, herhaalt zich net zolang tot het brein het signaal veilig teruggekoppeld krijgt van het lichaam. Dan pas functioneert de cortex weer. Die terugkoppeling van veiligheid is dus cruciaal.
Helaas verloopt dit proces niet altijd even soepel in onze stressvolle maatschappij en kan het wel een handje gebruiken.
Veiligheid zoeken
De vraag is: Hoe geef je jezelf het signaal “we zijn weer veilig”?
Je kunt dit proces helpen door je lichaam bewust te ontspannen, na een moment van stress. Want alleen als het lichaam veilig is, kan je je ontspannen. Het lichaam stuurt deze boodschap door naar het brein, waarop het zenuwstelsel terugschakelt naar de stand van ontspanning en herstel.
Doe je dat niet, dan kun je bij elke minimale vorm van spanning weer ’terugschieten’ in de stand van bevriezing. Het lichaam krijgt geen kans om zich te herstellen omdat het steeds op het sympathische deel (=vecht, vlucht,bevriezing) van het zenuwstelsel draait, steeds actie-gericht is.
Je begrijpt het al: je energievoorraad raakt op (burned out), je loopt op je tandvlees en je wordt vatbaar voor gezondheidsklachten. Want het lichaam regenereert alleen in ontspanning, als het parasympathische deel van het zenuwstelsel ingeschakeld staat.
Wat is stress
Stress, angst en spanning zijn ruime begrippen, zoals uit de eerder genoemde emotielijst al bleek. Het gaat daarbij niet alleen om spanning op je werk of in je relatie, maar om alles wat ons lichamelijk of geestelijk prikkelt.
Zo ervaart het lichaam honger, dorst en sport ook als stressfactoren. En heb je geen zin om op te staan en stel je daarmee je plasje uit? Stress. Ik noem het maar even, voor de Nee-hoor-niks-aan-de-hand-types onder ons
Stress-signalen
Mocht je nergens last van hebben, dan ga ik je zeker geen probleem aanpraten maar als je stiekem het gevoel van op-de-automatische-piloot-draaien herkent, wees dan alert op de volgende signalen, ik geef een paar voorbeelden:
Heb je last van gespannen schouders, een knoop in je buik, strek je je nek naar voren en ervaar spanning in je kaken? Heb je misschien een kort lontje, vaak het gevoel alsof je niet aanwezig bent? Weet je nog wat je gisteravond gegeten hebt?
Allemaal signalen dat je mogelijk in de bevriezingstand staat. Er is een simpele remedie:
Ontspan.
Ontspan.
Ontspan, zo vaak mogelijk. Let op je lichaam, het liegt nooit en het vertelt je precies waar je staat. En … het is altijd aanwezig. Je kunt je bijvoorbeeld nu even uitrekken. Als in … nu
Pak zo vaak mogelijk zo’n moment van rust. Kwestie van seconden.
Let op je lichaam
het liegt nooit
Verbinding
Zie je hoe essentieel het voor je lichamelijke en emotionele gezondheid is om bewust uit angst te stappen? Je kunt stress niet vermijden maar je kunt de factoren wel beperken tot een minimum. En maak zorgvuldig keuzes waar je aandacht aan geeft: laat je bijvoorbeeld de media voor wat het is, dan scheelt dat al een slok op een borrel
Het allerbeste wat we kunnen doen om ons immuunsysteem op peil te houden, is ontspanning. Heerlijk toch…?
Dus wat is het verband tussen angstig en eenzaam?
Oja, eenzaamheid..
In het kort:
Angst aka stress schakelt de cortex uit.
De cortex is noodzakelijk bij sociaal contact.
Geen cortex betekent geen verbinding met jezelf en anderen.
Zo maakt angst dus eenzaam.
Aan de slag jongens! Oefen met het stappenplan en blijf in verbinding met jezelf. Juist als je je prima voelt. Dan ben je voorbereid als het even minder gaat en… het is de antidote tegen eenzaamheid.
Samen oefenen zodat je meteen op de goede weg zit?
Maak een afspraak met de groene knop.
Je kunt me ook een mailtje sturen met de datum van je voorkeur. We vinden wel een moment.
Weet je welkom!
Verder lezen?
Ontdek wat je emoties je willen zeggen!
Weet je welkom, ook voor een enkele sessie.
Emoties zijn je gids naar flow, rust en levenslust
Schrijf je in voor de nieuwsbrief en creëer het leven waarvoor je hier bent.
De ervaringen van eventuele mensen uit mijn artikelen zijn gebaseerd op wat ik tegenkom in de sessies of in het leven. De namen zijn fictief en enige overeenkomst met personen berust op louter toeval.
